Nabeschouwing Referendum

Door 9 april 2016Verdieping

flyerVoordat wij, het team achter WelPeil, begonnen om een JA-campagne te voeren (dus, voordat wij de subsidieaanvraag bij de Referendumcommissie hadden ingediend), wisten wij al dat we geen gemakkelijke missie zouden hebben. Maar één ding stond voor ons vast: we moeten Oekraïne helpen. En een Ja voor het Associatieverdrag, is een moreel ja voor die Oekraïners die strijden tegen corruptie.


Wij hebben al eerder gesteld, dat ook wij not amused zijn over het bureaucratische monster dat ‘Brussel’ heet. In het referendum dat in 2005 werd gehouden, en dat ging over de EU-grondwet, hebben wij allen Nee gestemd. WelPeil-campagnier Johann Grünbauer heeft in 2009 met Libertas meegedaan aan de verkiezingen voor het Europarlement. Niet voor een zetel, maar voor de missie. Libertas wilde de macht van ‘Brussel’ terugdringen. Het Slotakkoord van Lissabon moest er niet komen. Het was immers het alternatief voor de afgestemde grondwet. Met andere woorden, wij moeten weinig van de ambities van ‘Brussel’ hebben. Maar wij vonden, dat met het Associatieverdrag Oekraïne toch wordt geholpen. Anders gezegd: met een kromme stok werd een rechte slag geslagen.
Voordat wij subsidie aanvroegen hebben wij gesprekken gehad met het platform Stem voor Nederland. Via dit platform kregen wij contact met andere Ja-campagniers. We wilden echter een eigen campagne voeren, mede omdat wij niet geafficheerd wilden worden met de Soros-Foundation die 200 duizend euro had geschonken aan Stem voor Nederland. Om die reden hebben wij de ‘markt’ verdeeld. Immers, de maximale subsidie van de referendumcommissie (50.000 euro) is te laag voor een landelijke campagne. In overleg met de andere Ja-campagniers hebben wij ons ‘missiegebied’ bepaald: het protestants-christelijke deel. Met de maximale subsidie zouden we daar een zinnige campagne kunnen voeren. De subsidie bij de referendumcommissie is aangevraagd via de Stichting Geschiedenis Totalitaire Regimes.
Het ging niet zonder horten en stoten. Medio februari, na enkele ‘valse starts’en toen we dachten dat het niet meer zou lukken, was er opeens bericht dat de subsidie er was. Het was kort dag voor de campagne. Op 21 maart gingen we van start. Uiteindelijk kwam onze campagne een week na de start pas goed op gang. Het is dan 29 maart, nog 9 dagen te gaan. Op 21 maart hadden wij nog geen honderd bezoekers op onze website, op 29 maart waren het er driehonderd. Op 5 april drieduizend. Wij kregen ook leuke reacties via ons contactpagina.
Wij hadden ook op facebook campagne gevoerd. Dit bleek minder geslaagd: weinig inhoudelijke reacties, veel gefrustreerde uitingen. Ook hebben we geadverteerd in het Reformatorisch Dagblad, Nederlands Dagblad, Friesch Dagblad, de Visie en Trouw. Onze flyer is als bijlage verzonden in De Waarheidsvriend, De Wekker, Gereformeerde Kerbode, Onderweg en Eilandennieuws. Bij elkaar ruim 30.000 stuks.
Bij Geenpeil bleek er ook een ingang. We hadden ons aangemeld voor de ja-stem. GeenPeil had een zeer handige website opgezet, waarmee canvassers (colporteurs) de voordeuren langs konden gaan om de mensen aan te zetten tot stemmen. De website van GeenPeil was dubbel: een website voor de mensen die gingen canvassen voor een nee, en eentje voor een ja. Het leek erop dat er helemaal niet gecanvast werd. Daar wij ons hadden ingeschreven voor de ja-campagne, hadden wij toegang tot alle door GeenPeil ‘nuttig geachte voordeuren’. Als men dan een groep van voordeuren had afgewerkt, kon men gaan afkruisen, om te voorkomen dat een voordeur niet twee keer werd bezocht. Wat bleek: er werd helemaal niet afgekruist. Dit terwijl Jan Roos beweerde dat GeenPeil met 3.000 canvassers de deuren langs ging. Wij concludeerden dan ook, dat we voor de gek werden gehouden. Er waren natuurlijk twee gedeelten in de website: één voor de nee-canvassers, en een voor de ja-canvassers. Omdat er geen ja-canvassers waren, behalve wij dan, was de mogelijkheid dat een voordeur twee keer werd bezocht, nihil. Zo bedotte GeenPeil de kluit.
Op 6 april werd het referendum gehouden. De uitslag is bekend. De dag erna werden wij gebeld door het Reformatorisch Dagblad, en gevraagd naar ons commentaar. Het Reformatorisch Dagblad publiceerde dit als volgt:

WelPeil: Niet democratie, maar massa sprak zich uit

WILNIS. Niet de democratie, maar de massa heeft gesproken. Nadat de populisten het voortouw hadden genomen. Het nee-kamp is via internet knap gemobiliseerd. Oekraïne betaalt er de rekening voor.
Zo reageert Johann Grünbauer uit Wilnis, initiatiefnemer van WelPeil, op de uitslag van het referendum gisteren. Via een campagne probeerde zijn organisatie afgelopen weken mensen te bewegen ja te stemmen. Daarbij richtte hij zich vooral op christenen. Juist zij zouden het associatieverdrag met Oekraïne moeten steunen om de godsdienstvrijheid in dat land te stimuleren, aldus WelPeil.

De campagne, een reactie op GeenPeil, werd gesteund door onder anderen ds. J. Westerink in Urk, dr. R. van Kooten in Apeldoorn en historicus prof. dr. George Harinck.
Grünbauer heeft respect voor de manier waarop GeenPeil het nee-kamp heeft gemobiliseerd. „Er zijn 3000 vrijwilligers in heel Nederland langs de deur gegaan om mensen ervan te overtuigen dat ze nee moesten stemmen. Via internet konden ze een cursus volgen om te leren hoe ze dat het beste konden doen. Jan Roos, de initiatiefnemer, heeft dat knap georganiseerd.”
Hoewel WelPeil ook landelijk campagne voerde, had Grünbauer naar eigen zeggen niet de middelen om het zo uitgebreid te doen als GeenPeil. „We hadden een budget van 50.000 euro. Daar hebben we van geadverteerd in het RD, ND en Trouw. Maar we hadden niet het geld, en ook niet de tijd, om vrijwilligers te mobiliseren die langs de deur zouden gaan.”
Over de uitslag van het referendum is Grünbauer cynisch. „Vroeger ging de massa de straat op voor een vredesdemonstratie. Tegenwoordig pakken we het modern aan via internet en sociale media. Maar de democratie wordt op deze manier misbruikt. Het is manipulatie, unfair, een schijndemocratie. Oekraïne, dat al tachtig jaar grote problemen heeft, betaalt er de rekening voor.”
Hoe het na deze uitslag verder moet, zegt Grünbauer niet te weten. „Ik wens premier Rutte veel wijsheid. Wat ik wel weet: de vorige keer, bij het referendum over de grondwet, is de uitslag ervan genegeerd door de regering. De frustratie daarover is gisteren naar buiten gekomen.”